Yeni şiir kitabım “azınlığın uzun kışı” 40 Kitap Yayınları’ndan çıktı. “ama duyduysan sen yine de bu şiiri sıhhiye köprüsünün altında oku azların sesinin en gür çıktığı yer orasıdır.” Temin için: https://kidega.com/kitap/azinligin-uzun-kisi-403988/detay
Devamını Oku
Devlet, ’60’lardan sonra, bilhassa da ’80’lerden sonra Lazcaya karşı kesin zaferini ilan etti. Uygulanmayan kimi planlar ve ’30’larda, ’40’larda okullardaki kimi uygulamalar dışında devletin Lazlara sert bir asimilasyon politikası uyguladığı söylenemez. Lazların gönüllü asimilasyonu devletin işini kolaylaştırdı. MIHEME PORGEBOL Dil, toplumsal varoluşun en temel dayanağıdır. Öyle ki dili olmayan toplumun tarihi, kültürü
Devamını Oku
Lazcayı ‘Uncire’ dergisiyle yaşatıyorlar RİZE – Bir avuç insanın “Uncire” adıyla çıkardığı Lazca dergisi kaybolmaya yüz tutmuş dili yaşatıyor. Derginin yazarlarından İsmail Güney Yılmaz, dilin varlığını sürdürüp, gelecek nesillere aktarılabilmesi için kendi dillerinde okuyup yazacak Lazların sayısını arttırmayı amaçladıklarını söyledi. Rize’nin Pazar ilçesinden Gürcistan sınırına kadar uzanan coğrafyada yaşayan Lazlar, Lazcanın gelişmesi için onlarca
Devamını Oku
Doğu Karadeniz’in yok oluşa direnen dilleri: Lazca, Hemşince, Gürcüce, Romeika Doğu Karadeniz bölgesi diller ve kültürler açısından zengin olduğu kadar bir yandan da bu zenginliklerin yok oluşuyla karşı karşıya Eren Dağıstanlı Pazar 21 Şubat 2021 11:46 Fotoğraf: Independent Türkçe Doğu Karadeniz’in yok oluşa direnen dilleri: Lazca, Hemşince, Gürcüce, Romeika Doğu Karadeniz bölgesi diller ve
Devamını Oku
Bu yazıda, Laz kimliği ve buna dışarıdan bakış ile bu bakışın hakikatle ilişkisine bir göz atmaya çalışacağız.
Bu yazıyı yazmaya beni motive eden şey, oldukça dolaylı bir itki oldu. Bir süredir Aleviler, Alevi yerleşimleri ve buraların etnik yapısı, Alevi hareketi meseleleri ilgimi epeyce cezbediyor. Bu konularla ilgili araştırma yaparken, kendi kimlik meseleme dair makale üretmeyi uzunca bir vakittir ihmal ettiğimi fark ettim. İşte bu yazıda, Laz kimliği ve buna dışarıdan bakış ile
Devamını Oku
İran, dinî yönden oldukça homojen sayılabilirse de (Şiî ağırlıklı. Belucîler ve Kürtlerin çoğu Sünnî. Az sayıda Hristiyan, Musevi, Zerdüşt, Bahai), etnik açıdan ciddi bir çeşitlilik arz eden bir ülke. Öyle ki, ülkenin “hâkim unsuru” olan Farslar mutlak bir çoğunluk oluşturmazlar. Fakat bu duruma karşın İran’da büyük boyutta bir etnik çatışma hâlinden söz edilemez. Ulusal
Devamını Oku
Mezkûr uzaklık gerçeği merceğinden bakınca “kuru ekmek yiyorlarsa aç değiller” çıkışı, daha önce söylenmiş “ben bu sözü abartı buldum”u tamamlamış oluyor. Neyi abartı buldukları, açlıktan neyi anladıkları açıklığa kavuşturulmuş oldu yani. Politik açıdan ciddi bir hata yaptılar ama hakikatlerini beyan ettiler. Siyasetin ana aparatı da işte bu açık “kamplaşma” üzerinden şekillendirilmeli
Her insan, sınıf gerçeğinin şu veya bu düzeyde farkındadır. Bu farkındalık için sosyalist olmaya gerek yok. Sınıfın yoksunlukları kutsal devletle, nizamla, dinle, korkuyla, biteviye beslenen sınıf atlama tahayyülleriyle bir kanun olarak kabullendirilir. Sosyalizm ise özünde, işte bu kabulü kırma savaşıdır. Alt sınıfı, “düzen”e razı eden en önemli etkenlerden biri, sistemin, ezilenlerin sınıf atlama hayallerini,
Devamını Oku
Acıyı öne sürerek suçluları unutturmak, tevekkül, kader, kaza söylemi, kurtarılan canların hikayelerinin medyada “magazinleştirilmesi”, “nasıl bu kadar kolay ölebiliyoruz?”, “bu kadar ölümün hukukî yaptırımı ne oldu?” sorularını görünmezleştirmeye yarıyor.
Bu kadar aleni pespayelikler cesaret işi. Tavandan tabana yayılan yozlaşma, yarattığı çöküntüyle hepimizi bir karanlığa mahkum etti. Ülkede mevcut olan ve -tıpkı gelir adaletsizliği gibi- durmadan büyüyen siyasal güçler arası orantısızlık sürdükçe de her gün başka bir anomaliyi, “normal” olarak hayatlarımıza sokmaya devam edecek. Alışıyoruz ve bu tehlikeli. İzmir’de meydana gelen ve gerçek şiddeti
Devamını Oku
Sandık varmış gibilik yahut yumuşatalım, sandığa olduğundan daha fazla mana ithaf etmek de, iktidar + muhalefet işbirliğiyle hem pasifikasyonu, hem ümit kesmeyi yaygınlaştırır. Yalnızca düzenin baskı dozunu arttırmasıyla değil, muhalefetin tutumu ve yanlış politikaları neticesinde de, hendek savaşları-15 Temmuz'u takiben kitle hareketleri tamamen geri çekilmiştir. Arta kalan yalnızca bir bekleyiştir. Bu pasif bekleyiş, şimdi “AKP gidici” retoriğiyle besleniyor.
Siyasal mücadelede umut önemli bir silahtır. İnançla, kararlılıkla, kendi ideolojisine güvenle beslenen politik hat, en zor, en karanlık dönemlerde dahi, en azından geleceğe bir miras bırakılmasını sağlar. Zor yıllarda berkitilen bu politik miras da yarının daha güçlü kavgalarına ebelik, yurtluk eder. Arkaya dönülüp bakıldığında bir motivasyon unsuru olur. Umut, durağan bir çizginin değil, bir
Devamını Oku
İşsizlik de çalışma da bu düzene insan örgütlüyor, zira bir alternatif yok. İşsizler iş bulma umuduyla, çalışanlar ise enselerinde bir silah gibi duran, kafalarının içinde salınıp duran, işini kaybetme korkusuyla ehlileşmekte. Sabahtan akşama kadar çalışanlar, akşam eve yorgunluk ve hayal kırıklığından başka bir şey götüremiyorlar. Ama bunu da bulamayanlar var. Zira milyonlar, hiçbir işe yaramama, değersizlik hissiyle odalarında kendilerini yiyip bitiriyorlar.
“Bir kere, çalışma işçinin dışındadır. Yani onun (işçinin) özsel varlığına ait değildir. Onun için işçi çalışırken kendini olumlamaz, yoksa, mutlu değil mutsuzdur. Fiziksel ve zihni enerjisini serbestçe geliştirmez, bedenini harcar ve zihnini yok eder. Onun için işçi ancak çalışma dışında kendine gelir ve çalışırken kendisinin dışındadır. Çalışmadığı zaman kendindedir, çalışırken kendinde değildir. Onun için
Devamını Oku
Bugün siyasal erkle, faşist güçlerle devrimci bölükler arasında daha önce hiç olmadığı kadar bir asimetri var.
Gerçekçi bir kötümserlik, mesnetsiz bir iyimserliğe yeğdir. Sağcı ideoloji zincirleri kutsamaktan ibaretken, sosyalist dünya görüşü, malum veciz ifadeye atıfla söylersek zincirleri kırma yönünde bir irade beyanıdır. Ne var ki günümüzde, Marksizm’in itibar kaybı ve sol cephedeki nicel çöküş, hareketin niteliğinde de bir tavsama yaratmış, zincirlerle ilişki biçiminde değişiklikler söz konusu olmuştur. Zincirlerin biraz gevşemesini “kâfi”
Devamını Oku
Journo Umut Ergüven Dünyanın ilk Lazca edebiyat dergisi, bu yıl başında Türkiye’de yayımlanmaya başladı. Ülkemizde Laz basınının dününü, bugününü ve geleceğini; Uncire adlı yeni derginin yazı kurulu üyesi İsmail Güney Yılmaz ve editörü İrfan Çağatay Aleksiva ile konuştuk. İki isim de çeyrek asırdır Türkiye’deki birçok Lazca yayın girişimine tanıklık etmişti. Aleksiva’ya göre geçmişteki Lazca yayınların
Devamını Oku
Kaybedilenler çok ama kurtarılacak olanlar da hâlâ bu topraklarda duruyor. Kurtaracak olanlar da.
Bugünkü Türkiye, çok uluslu ve geniş bir coğrafyaya yayılmış, uzun ve ağrılı bir erimle parçalanmayı travmatik bir biçimde tecrübe etmiş bir imparatorluk mirasçısı olarak ulusal/ etnik sorunların tam da göbeğinde mayalanan ve bunun bir çıktısı olan bir ülkedir. “Görkemli” (1) Kanunî döneminden sonra değil, tam da o dönemden itibaren ortaya çıkan, devlette, Batı karşısında
Devamını Oku
Bir tarafın saldırgan, bir tarafın ise savunmada bile olmadığı bu tabloda gerçek mânâda bir siyasal kutuplaşmadan ne kadar söz edebiliriz?
“İnsanlar tarihlerini kendileri yaparlar; ama kendi keyiflerine göre, kendi seçtikleri koşullar içinde yapmazlar, doğrudan belirli olan ve geçmişten gelen koşullar içinde yaparlar. Bütün ölmüş kuşakların geleneği, büyük bir ağırlıkla, yaşayanların beyinleri üzerine çöker. Ve onlar, kendilerini ve şeyleri, bir başka biçime dönüştürmekle tamamıyla yepyeni bir şey yaratmakla uğraşır göründüklerinde bile, geçmişteki ruhları kafalarında canlandırırlar,
Devamını Oku
Tıpkı sınıf gerçeği gibi, bu ülkenin kimlik gerçekleri de ortak düşmana karşı büyümek için bir dezavantajı değil aslında ciddi bir imkânı işaretlemektedir. Sınıfsal kimlikle, diğer kimliklerin çatışacağı değil, ortaklaşacağı bir zemin daha olasıdır
Kimlik, gerek bir “öz”, gerek inşa edilen bir varlık gerekse de dayatılan bir “canavar” olarak çokça tartışılan bir kavram. Bilhassa da Türkiye gibi tekçi bir kuşatmayla hayatların etrafının sarıldığı çok kimlikli bir ülkede asla eskimeyen, hararetini her daim muhafaza eden bir olgu. Türkiye’nin Cumhuriyet tarihinin en gerilimli, (olumlu ve olumsuz manalarda bir meczetme ile)
Devamını Oku
Büyük kitlelerin harekete geçtiği her anda birtakım sapmalar, zaaflar olacaktır. 'İdeal' bir hareket arayan oturup kendi hayalini anlatan bir şiir ya da roman yazabilir ama gerçek hayat böyle değil.
George Floyd’un polis şiddetiyle katledilmesi, canavarın kalbi ABD’yi baştan başa kasıp kavuran, ırkçılık, adaletsizlik karşıtı geniş katılımlı ayaklanmalara yol açtı. Uzun zamandır küresel salgın dışında iki çift kelâmın edilemediği dünyada “yeni normal”in perdesinin bir isyanla açılmış olması ezilenler açısından umut verici, kâinatın efendileri içinse moral bozucu bir gelişme elbet. Dünyanın herhangi bir yerinde gerçekleşen
Devamını Oku
Şiir kitabım “Baharın Gelişini Engelleyebilirler” 40 Kitap’tan çıktı. Bir (Türkçe) şiir kitabı fikri son bir yıldır kafamda olgunlaşmaya başlamıştı. Birin, çoğunluğun, çoğu kişi gibi olan birinin hikayesini belli bir ses/ duyu/ çizgi bağlamında anlatabildiğime, sunmaya değer bulduklarımın artık biriktiğine inandığım an dosyayı hazırlamaya başladım. Nihayetinde artık bir “ilk kitap” var. Fazlaca “hüzün”den bahseden bir
Devamını Oku
Bu hikâyenin sonunda görece iyi, kötü, daha kötü senaryolardan hangisinin gerçekleşeceğini ömrümüz yeterse göreceğiz. Ancak pandeminin AKP'nin ömrünü daha çok kısaltmış olduğu fikrine daha yakın olduğumu söyleyeyim. Bunun neticesinin ezilenler için mutlak bir bahar olmayacağı açıksa da nispeten iyi bir iklim de belki gerçekleşmeyecektir. Bunların hepsi müdahale kapasitesine bağlıdır
Kadının tarihsel yenilgisinden, ilk çitlerin çekilişi ve mülk kavramının doğuşundan, bir avuç insanın, yığınlara daha güçlü dolayısıyla daha haklı olduğunu dayatmasından bugüne dünya tarihi aynı zamanda bir sınıflar savaşı, bir ezen-ezilen mücadelesi tarihidir de. Bu amansız kavga, ilk ilkel birikimin (ya da sömürgen lehine kenzin) ortaya çıktığı günden, Mars’a keşif aracı gönderilen bugünlere alçala yüksele sürüyor,
Devamını Oku
Tuzu kurular ve sınıfın aldanmışları hastalığın herkesi eşitlediği mavralarını sallayadursalar, “aynı gemideyiz” temcidini yine masaya koysalar da herkese bulaşabilen bu hastalığın teşhis ve tedavide âdil olmadığı açıktır.
Daha yaratıcı bir başlık bulamadığım için özür dilerim. İçinde yaşadıkça her şey normalleşiyor ama çok ilginç bir süreç yaşıyoruz. Küresel bir felaket, kitlesel bir panik, tecrit ve mahrumiyet. Tüm bunların, bu çağın olanaklarına rağmen bir hastalıktan kaynaklanması ise fazla absürt. Sosyal-psikolojik etkileri yıllar boyu sürecek bir fenomenle karşı karşıyayız. Yaşadıklarımızın tez vakitte kötü bir anı
Devamını Oku
Direnenler bugün en temel, en basit insan hakları için direniyorlar. Bu bedenler bizim için de eriyor aynı zamanda.
Grup Yorum’un üzerindeki baskıların, konser yasaklarının kaldırılması için İbrahim Gökçek 267, Helin Bölek 265 gündür ölüm orucunda. Mustafa Koçak’ın sadece âdil yargılanma hakkı için genç ömrünü ortaya koyarak başlattığı ölüm orucu 252. gününe girdi. Mustafa bugün 33 kilo kaldı. Tutsakların tutsak olan avukatlarının 3 Şubat’ta başlattığı açlık grevinde, avukatlardan dördünün direnişi süresiz açlık grevine
Devamını Oku
Beyinler sömürgeleştirilmiştir. İşyerlerinde, kahvelerde, sokakta, okulda, evlerde bizimle sömürge değil, sömürgeci konuşur
Alçalma piyesinin en yüksek aşaması oynanıyor, en cezbeli safhası. Dışarıdan durmadan sufleler. Para, ağızları açıyor, tiratlar paradandır ve traklar da paradan. Yorulmadan, usanmadan, utanmadan hamaset üretilip, servis ediliyor açlara. Başka mesaisi yok ekranlardaki ideolojik aparatların. Milyonlara bir sessizlik hâkim, sessizlik kesifleşip bir karanlığa dönüşüp çökmüş hayatların üstüne. Kimi inanıyor söylenenlere, kimi zaten çoktan uyuşmuş, kimi
Devamını Oku
Bugün Anadil Günü. Türkiye’de 18 dil yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Dünyanın ilk Lazca edebiyat dergisi ‘Uncire’nin kurucusu İsmail Güney Yılmaz canlı yayında. (1:13’ten itibaren)
Devamını Oku
"Eski Türkiye”/ “Yeni Türkiye”. Grup Yorum'un, Türkiye'nin “eski”sinde de, “yeni”sinde de zulmün, faşizmin “tehlike”, “düşman” tanımlı listelerinin başlarında yer tuttuğu, Yorum'un da onca yıl bu ağır yükü şerefle taşımaktan erinmediği bir veridir.
Yoksullar değil, burjuva iktidarı/ oligarşi saflarındaki kimi değişiklikleri işaretleyen moda bir ayrım var: “Eski Türkiye”/ “Yeni Türkiye”. Grup Yorum’un, Türkiye’nin “eski”sinde de, “yeni”sinde de zulmün, faşizmin “tehlike”, “düşman” tanımlı listelerinin başlarında yer tuttuğu, Yorum’un da onca yıl bu ağır yükü şerefle taşımaktan erinmediği bir veridir. “Hapishane şarkıcıları” lakabını almaları çok eski bir vaka. Ancak,
Devamını Oku
“Gündelik kazanımlar” elbette önemlidir ama asgarinin azamiyi unutturmasına izin vermemek daha önemli.
Canavar Sufle Veriyor, Kulak Tıka. Karanlıktan Rol Çal Mona Lisa’dan, duvara bantlanmış muza sanatın hikâyesi, duygunun ağır işçiliğinden, random şiire edebiyatın öyküsü, şarkıların eskisi gibi sar(s)maması bize bir şey anlatıyor mu? Çağımızın hıza, tüketmeye, göstermeye dayanan mizacı her şeyi basitleştirmeyle, düşük yoğunluklulaştırmayla maluldür. Bireyin kutsanmasıyla, hazzın şahsi bir deneyimlemeye ya da “kurtuluş” fikrinin kendini kurtarmaya
Devamını Oku
Konuşmacılar: İrfan Çağatay (Ogni ve Uncire Dergisi Editörü): Laz yayıncılığının serüveni İsmail Güney Yılmaz (Uncire Dergisi Yazı Kurulu Üyesi): Uncire’nin hikayesi ve konuşanı az dillerde yazmanın zorlukları Mehmedali Barış Beşli (Laz Kültür Derneği Başkanı): Ogni dergisinin öyküsü İstanbul Bilgi Üniversitesi Türkiye Kültürleri Araştırma Grubu ve Laz Kültür Derneği işbirliğiyle düzenlenmektedir. Tarih: 30 Ocak 2020 Saat: 18.30 Yer: santralistanbul
Devamını Oku
“Şinaxeri”, olan biten bunca şeye karşın binlerce yıldır hayatta kalabilmeyi başarmış Lazların tanınması ve anadilimiz Lazcanın yaşaması, yazılması, yayılması, sevilmesi için küçücük bir katkı sunabilirse eğer kitabı çıkış amacına erişmiş sayacağım.
“Teşekkür ve ithaf… Henüz bir dosya olmasından itibaren, ‘Şinaxeri’ için yardım, destek ve dilin doğru kullanımı hususundaki çok değerli katkılarını hiç esirgemeyen dostum İrfan Çağatay Aleksiva’ya, Yalnız kitabın yayımlanması için verdiği destekten dolayı değil, bundan daha çok, Zuğaşi Berepe albümlerindeki şarkı sözleriyle, Lazca şiir yazma fikrine doğru beni tetikleyen ilk ilhamları veren Mehmedali Barış
Devamını Oku
Ortada elinde hamasetten başka motoru kalmamış bir iktidar var. Emperyalizmin suflelerine yaradılıştan muhtaç olanlar yıllardır bir “millilik”, “yerlilik” oyunu sahnelemekteler. Fakat toplumdaki kitlesel ve “klasik” odağını/ mecmuasını aşan memnuniyetsizlik gözle görülür, elle tutulur. İktidarla tam kopuşmaya cesareti olmayan muhalefet, her “milli” gündemde iktidar vagonlarına atlasa da, bu böyle.
Yoksulluk, yolsuzluk, adaletsizlik, burjuva hukukunun kendi içinde dahi itibarsızlaşması, açlık sınırı altındaki milyonlar, siyaset ve örgütlenme haklarının durmadan budanması, korkunun hegemonisi, cehaletin tahakkümü, boş vermişlik/ umutsuzluk salgını, lüks, şatafat ve yeni zenginler, eski ve yeni zenginlerin savaş ekonomisi, tek adamın ağzına bakan yedi yüz bilmem kaç binlik koca coğrafya… Konuşulması, tartışılması, üzerine gidilmesi gereken
Devamını Oku
Bu arşivin, ileride güçlü bir biçimde yaşamakta olan bir dilin mirası olmasını umut ediyoruz elbet. Ölmüş ya da ölmek üzere olan bir dil için “bir zamanlar birileri de bunları yapmışlar” şeklinde anılmak istemiyoruz.
Lazların Ogni ile başlayan yayıncılık serüveni bir adım ileriye taşınıyor. Ocak ayında yayına başlayacağı duyurulan Uncire üç ayda bir yayınlanacak ve Laz edebiyatından yapıtlara yer verecek. DUVAR – 1993 yılında bir grup Laz’ın çıkardığı ilk derginin adı Ogni’ydi. Derginin yayımlamasının ardından Türkiye’de ilk kez Lazistan ayrılıkçılığı yapmak suçlamasıyla dava açıldı. İlk yargılanan ise bugün
Devamını Oku
Lazca ilk edebiyat dergisi Uncire’yi çıkaracak ekipte yer alan İsmail Güney Yılmaz, dergiyi, Lazcayı ve Lazların kültürel mücadelesini Tükenmez Haber'e anlattı
Dünyanın ilk Lazca edebiyat dergisi ‘Uncire’ yakında yayın hayatına başlıyor. Türkçe “Uykusuz’ anlamına gelen derginin sloganı ise “ç’ari do noşkerite ç’ari”, yani; “yaz da kömürle yaz…” Uncire’nin kurucu ekibinden İsmail Güney Yılmaz, derginin sloganı için “Bu bir Laz atasözü” diyor ve ekliyor: “‘Ne olursa olsun, her ahval ve şeraitte yaz’ diyor yani. Yazmanın önemine
Devamını Oku
Devrimci bilinç sıçraması döneminde Lazca ve ulusal bilinç adına bir şeylerin yapılmamış olması, Lazlar adına tarihi bir fırsatın yitimidir.
Lazların asimilasyon politikalarıyla karşı karşıya olduğunu ve dillerinin risk altında bulunduğunu belirten yazar İsmail Güney Yılmaz, “Asimile olmamak için kimin elinden ne geliyorsa yapmalıdır” dedi. Güney Kafkasya dillerinden Lazcayı konuşan ve Türkiye ile Gürcistan’ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerde yaşayan Lazlar da diğer halklar gibi asimilasyon kıskacında. Türkiye metropollerinde dağınık halde yaşayan Lazlardan çok az sayıda
Devamını Oku
HDK'nın düzenlediği "Halklar ve İnançlar Kendini Anlatıyor" panel dizisinde söz sırası Lazlardaydı.
HDK’nın düzenlediği “Halklar ve İnançlar Kendini Anlatıyor” panel dizisinde söz sırası Lazlardaydı. Taksim’de HDK binasında 23 Kasım cumartesi günü gerçekleştirilen etkinlikte Mehmedali Barış Beşli, İrfan Çağatay ve ben konuşmacı olarak yer aldık. Jale Yanık’ın moderatörlüğünü üstlendiği panelde Çağatay, Lazlar ve Lazca hakkında genel bir bilgilendirme yaparken, Beşli, Laz kültür hareketinin tarihini anlattı. Benim de
Devamını Oku
“Kapitalizm insan doğasına en uygun sistemdir” mi diyelim? Masai Mara'da çekilmiş bir National Geographic belgeseli izler gibi olan bitene doğalmış gibi öylece bakacak mıyız yani?
Yoksulluk, yolsuzluk, gelir adaletsizliği neredeyse kanıksanmış bir Türkiye gerçeği olsa da, AKP’li yıllarda bu vaziyetin daha da perçinlendiği açık. Zengin daha da zenginleşiyor, türedi zenginler devlet desteğiyle palazlanıyor fakat fakirlerin fakirliği bir yandan daha dramatik bir hâl alırken, fakirliğin kapsadığı küme de hızla genişliyor. Eğer “moda”ya uyup, bir “Eski Türkiye” – “Yeni Türkiye” ayrımı
Devamını Oku
Buradan hareketle “entelektüel”lik solculuğun adeta bir alamet-i farikası, bir ayrım çizgisidir. Solculukta “entelektüel” olma, “okuma” durumu -bilhassa yaşanan nicel daralmayla da birlikte- neredeyse “tabana yayılmış” bir gerçek olarak dahi değerlendirilebilir.
Siyaset sahnesinde teorinin yeri, itibarı ve önemine dair yaklaşımlar bir miktar çelişkili durum arz eder. Bir kurucu olarak teorinin makamı kuşkusuz yükseklerdedir, ancak “teori kurulduktan sonra”, teorik çabayı sürdürmenin kendisi zaman zaman bir küçümsenme (“lafazanlık”) nesnesi hâlini alabilir. Bu bakış, ortada bir sıcak savaş yokken, hatta yaprak dahi kıpırdamazken de görülür. Siyasetin aslanlı yolu olan
Devamını Oku
Kimliklerin birbiriyle savaşına sıkışan atlasta, sınıf bilinci ve kavgasının gerçek bir varlık olarak sahaya çıkamaması Türkiye siyaseti haritasını çölleştiriyor.
Muhalefetin sıkışmışlığını, içinde en yıkıcı hâliyle teneffüs ettiği bunalım durumunu, mücadelenin geriye çekilişini, dahası görünmezleşmesini tespit edebilmek için klasikleri hatmetmiş bir entelektüel olmaya gerek yok. Ümmiler dâhil herkesin açık seçik tarif edebileceği bir vaziyet tüm ayrıntılarıyla arz-ı endamda, ahvalin deşifre bantları meydanda. Burada mesele, bu olguyla nasıl baş edilebileceği, hâldeki gerçeğin başka bir gerçeklikle nasıl
Devamını Oku
İçeriyi kendine bir okul yapan, dışarıda kendine çok öğrenci buldu.
Bu yazı bir güzelleme metni. “Güzelleme” kelimesi Türkiye soluna özgü gibi olan ifadelerdendir. Çoğu kez de olumsuz bir içerikle doldurulur: “Güzelleme yapmak.” Tanıdık gelmiştir, kulaklarımızda hakir gören bir ihtivayla çınlayan bir söz öbeği bu. Hani, olumsuzluklara hiç ilişmeden, coşkulu ve (kendini/ siyasal çevresini) tatmin odaklı bir büyüklenme, yiğitleme gösterisi. Niyetim bu değil tabii. Fakat,
Devamını Oku
“Ya sınıf, ya kimlik” önkabulü değil, sınıf siyasetini kimliklerin sınıf kardeşleriyle aynı kavgada buluşturabilecek bir akıl ve kudret gerek. Yoksa Demirkubuz filmlerinin kapanmayan kapı sahneleri gibi, bizim hikayemiz de bir türlü kapanmayan bazı kapıları kapatmaya çalışma gayretiyle aynı tekrarda döner durur.
Yazının konusu son haftalarda en azından sosyal medyada muhalefetin bir kesiminin hararetli gündemlerinden biri hâline gelen trans aktivizm – radikal/ liberal/ sosyalist feminizm tartışması olmayacak. Bunun sebebi fikrimizin bir önemi olmadığının peşinen kabul edilmesini savlayanların hoşuna gideceği gibi “solcu e*kek” olmam değil, meseleye dair yeterli bir ilgi ve dolayısıyla bilgiye sahip olmayışım. Zaten, dünyanın
Devamını Oku
Birçoğumuzsa ne devrimcileşme cesareti, ataklığı gösterebildik; ne de devrimcileri izlemekten, dışımızda süren devrimcilikten heyecan duymaktan geri durabildik. Bu “bekleme” hâli pozitif mânâda bir “potansiyel”e işaret etse de, bunun hareketsizliği, paslanmayı hatta daha acısı yer yer çürümeyi getirdiği açık.
Yakın hatırasında bir kendi gerçeğine yabancılaşma tarihi ile kanser edilmiş olan Türkiye halkının tarihi bir kriz tarihidir. Bu toplumsal/ tarihî gerçekliğe dayanıp, tebanın krizini ehlileştirip, yönetebilme, görünmezleştirme, onu sindirme, razı etme, kişinin, halkın kendini keşfedip haykırma, kendini “terörize” etme arayış ve çıkışlarını bastırma çabası olarak T. C. tarihi toplam bir kriz tarihidir. Devleti yıkma
Devamını Oku
Ama bu hakikat, bizim (devrimcileri sevenlerin), devrimcilere, devrimciliğe karşı örgütlenen galiz, histerik, aşağılayıcı sözlü saldırılara ses etmeyeceğimiz, bunları normal, hak edilmiş bulacağımız anlamını doğurmuyor.
Kavgayı seçmiş devrimciler, önce 12 Mart’ı takiben, “iyi tahsil görmüş, iyi yürekli ama fazla heyecanlı ve zulmün gadrine uğramış masum çocuklar” diye bir acımayla birlikte tarif edildiler. Daha sert geçen ve sadece varlığı değil değerleri de tarumar eden 12 Eylül’den sonra ise bunun yerini “masum” olmayan, şiddete tapan, yaşamı sevmeyen, iyiye ve güzele düşman,
Devamını Oku
Başka bir söz söylenemeyecekse, başka bir hareket olmanın da anlamı yoktur.
31 Mart seçimlerinin CHP’nin AKP’yi kılpayı geçtiği İstanbul ayağının keyfî/ “skandal” iptali sonrası, İmamoğlu’nun 23 Haziran’da yeniden tertip edilecek seçimi mağduriyet hissiyatının feveranı ve öfkenin sandıklarda patlaması marifetiyle çok daha rahat kazanacağı zaten öngörülüyordu. Muhalif kafalarda sadece iki problem mevcuttu: 1- Seçim tekrarını kabulün AKP despotizmini meşrulaştırma işlevi görmesi. 2- Sabıkalı AKP’nin ve/ya parti
Devamını Oku
Lazcada gün isimleri “çaçxa” (perşembe) dışındakiler Lazlar tarafından pek bilinmese de şöyle: Mjaçxa (pazar), tutaçxa (pazartesi), erk’inaçxa/ ik’inaçxa (salı), cumaçxa (çarşamba), çaçxa/ / umk’iseri (perşembe), p’arask’e (cuma), sabat’oni (cumartesi). Sabat’oni ve p’arask’e Lazca kökenli değil. Her ikisi de Yunancadan ödünçleme. “Sabat’oni” nihai kökünü birçok dünya dilinde olduğu gibi İbranice “şabbat”tan, yani dinlenmeden, yani tanrının
Devamını Oku
1- igzali (Skani Nena, Nisan ’09, sayı: 1) 2- erguvansız (Kalem, Mart – Nisan ’13, sayı: 13) 3- nisyan için dipnot (Kalem, Mayıs – Haziran ’13, sayı: 14) 4- hentbol kalecisi çaresizliği (İzafi, Mayıs – Haziran ’13, sayı: 10) 5- mağlup (Akatalpa, Eylül ’13, sayı: 165) 6- yalnızın (Akatalpa, Kasım ’13, sayı: 167)
Devamını Oku
Evet, yöre sağcılığın, gericiliğin hâkim doku olduğu bir yer hâline geldi, bu zaten vardı, daha da büyüyüp genişledi. Ama Türkiye’de de öyle olmadı mı?
Halk gerçekliği üzerine yapılan olumsuz, olumlu genellemelerin, yargıların hem yanlış hem faydasız hem de tehlikeli olduğu üzerine çokça yazdım. Halk için yapılan özcü, kötücül değerlendirmeler, genellemeler, egzajere tahliller, mücadele etmeyi mânâsızlaştırır. Bu tip yaklaşımlara ebelik eden şey züppeliktir. Halkı bir bütün olarak iyiyle, güzelle, paylaşımla, emekle vesaire özdeşleştiren retorik de günün sonunda bir anlam
Devamını Oku
Türkiye'nin, T.C.'nin bekâsını tek adamın bekâsıyla düğümleyen iktidarın bu propagandasının ne derece başarılı olduğunu 31 Mart gecesi göreceğiz. Zannımca bir ölçüde toparlanma sağlamıştır. Yine de krizin, AKP içi problemlerin, ufak bile olsa, hatta AKP'nin bazı iller özelinde ciddi mânâda moralini bozabilecek bir faturası olacaktır
Türk siyasetinde epey vakittir kullanılan bir terim var: “Kontrollü gerginlik”. İfadenin yanlış olduğunu söyleyemeyiz. Doğrudur, Erdoğan/ AKP iktidarının kendini sürekli tekrar eden bir gerginlik siyaseti var. Ve yine bu gerginliğin ipleri tümüyle iktidarın elinde bulunmakta, dozaj iktidarca ayarlanmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki, gerginliği ihtiyaca göre yaratıp, onu kontrol eden iktidar, öte yandan Gezi’den beri bu
Devamını Oku
Muhalefetin büyük umut ve hayallerle girdiği 24 Haziran 2018 seçimleri, Cumhurbaşkanlığı seçimi ayağında ciddi bir hezimetle sonuçlanınca muhalefetin CHP tabanını da kapsayan hacimli bir bölümünde karamsar bir ruh hâliyle birlikte “boykotçuluk” eğilimi de hasıl olmuştu. Bahis konusu eğilimin güçlenerek ortaya çıkmasında, sadece Erdoğan’ın % 52 oyla işi ilk turda götürmesi değil, bundan daha çok,“halaskâr”
Devamını Oku
Sosyal medyada da, dışarıda da bu hâl ve gidiş bir müdahale, bu ölü toprağı bir rüzgâr, nitelik yavanlaşması ve salgını nitel bir sıçrama bekliyor. Gösterme çağından, “gösteri çağı”na, yani sokağa, kendinden, kendine bakmaktan, kendini göstermekten halka, ülkeye bir dönüş, değiştirme iradesi gerekiyor.
“Popülist” kadar olmasa da, “popüler” de genelde kulakta pek hoş tınlamayan bir tabirdir. Fakat basit bir biçimde ele aldığımızda popüler olmak tek başına yalın hâliyle menfi değildir. Aksine, bir kişinin ya da bir şeyin popüler, yani bilindik, tanınır, sevilir, desteklenir olması, esas olarak müspet, değilse de en azından nötrdür. “Pop”, “popüler” bir sıfat olarak
Devamını Oku
Bugün, 100’ün 99’una sahip olanlar, 1’i de istiyorlar. 1’i bile olmayanlara ise sadece iki yol kalıyor: Ya intihar, ya ihtilal…
Sınıflı topluma geçildiğinden beri tarih ve bugün, her hücresi ve satırıyla sınıflar savaşından ibarettir. Bu savaş yükselir, yumuşar, yavaşlar… Devrimci olan sınıf kaybeder, kazanır, yine kazanır, yine kaybeder. Günü kurtarır, zayıf düşer, esir alınır… Ama savaş daima sürer. Ta ki sınıfların ve sınırların kalkacağı, devlet hikâyesinin tarih akışındaki seyrinin son bulacağı o güne dek.
Devamını Oku
Türkiye halkını düşünürken karalar bağlayıp, verili durumu ezele ve ebede mühürlemenin bir manası olmadığı gibi, “halkımız” hakkında iyimser olmanın da âlemi yok.
Sovyetler Birliği çökerken Moskova sokaklarında Çar portreleriyle arz-ı endam edenler vardı. Aradan geçen 70 küsur yıla rağmen. Bugün de Türkiye’de “Ulu Hakan Abdülhamid Han” diyerek cezbeye gelenler var. Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren geçen 90 küsur yıla rağmen. Yarın Türkiye’de bir devrim olduğunu varsayalım ve iktidara gelen devrimci hükümetin bütün temel konularda (iş, aş, eğitim, sağlık,
Devamını Oku
Sosyalist solun fiilen ve aklen daha “merkez” bir siyaset edişe kayıyor olmasına dikkat çekmek gerekiyor.
24 Haziran seçimlerinin sonuçları muhalif kitlelerde ciddi bir demoralizasyon dalgasına ve bozgun görüntüsüne yol açtı. Muhalefetin bu sarsılma, dağılma hâli de, seçimlere dair beslenen çok güçlü umutlarla ve umutlanan milyonların sonuçlar hızla açıklanırken bizzat daha önce asıp kesen İnce ve CHP’ce yüzüstü bırakılmış olmalarıyla ilişkili. Hayal kırıklığının ve yılgınlığın seçim sonuçlarından çok, bu “ortada
Devamını Oku
Sol, '90'lı yıllarda seçimleri bu kadar çok konuşur ve ona “hayatilik” atfedecek kadar seçimleri önemser miydi?
Bahçeli ve Erdoğan’ın ağzından “seçim” sözü çıkana dek, bir fikir olarak “boykot”, değil sosyalist örgütler, değil HDP, CHP çevrelerinde dahi çok yüksek sesli olmasa da bir tartışma konusuydu. Evvelden beri genel hattı “bozuk düzende sağlam çark olmaz”, “seçimlerle düzen değişmez”, “sandıklar oyalamaca”, “bu pisliği devrim temizler” minvalinde olan siyasi hareketler dışında, daha “merkez” siyasetlerden
Devamını Oku
“Apolitizm” dedikleri şey, sadece ideolojik bir duruşa başka bir isim vermek için kullanılan bir kılıf. Bu “apolitizm” de bir tür sağcılıktır, soft sağcılıktır, rızadır. Velhâsıl yine politiktir
“İdeolojik” kelimesinin pejoratif bir içerikle kullanılıyor olması burjuva ideolojisinin bir başarısıdır. Burada “ideolojik” olmaktan kast edilen mefhumun da burjuvazinin, egemenlerin huzurunu bozacak olan düşünceler olduğu bir sır değil. Onlara göre “halkın siyasete katılımı” seçimden seçime sandığa gitmekle tahdit edilmeli, fazlası -örgütlenme, protesto, grev, miting hatta basit bir basın açıklaması bile olabilir bu- tehdit olarak
Devamını Oku
